สี จิ้นผิงผลักดันจีนเร่งฝีก้าวแห่งการสร้างสรรค์การปกครองด้วยกฎหมาย

เมื่อวันที่ 16-17 พฤศจิกายน ค.ศ. 2020 การประชุมเกี่ยวกับภารกิจการปกครองประเทศตามกฎหมายอย่างทั่วด้านแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนได้จัดขึ้นที่กรุงปักกิ่ง นายสี จิ้นผิง เลขาธิการใหญ่คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์ ประธานาธิบดีและประธานคณะกรรมการการทหารส่วนกลางของจีนเข้าร่วมการประชุมพร้อมกล่าวคำปราศรัยสำคัญโดยเน้นว่า ต้องเดินหนทางแห่งการปกครองด้วยกฎหมายแห่งสังคมนิยมที่มีเอกลักษณ์ของจีนอย่างเด็ดเดี่ยวแน่วแน่ ผลักดันให้ระบบและขีดความสามารถด้านการปกครองประเทศมีความทันสมัยตามครรลองที่ยึดหลักนิติธรรม

ที่ประชุมเน้นว่า “ความคิดการปกครองด้วยกฎหมายแห่งสี จิ้นผิง” ได้ตอบคำถามเกี่ยวกับเหตุผลที่จีนดำเนินการปกครองประเทศด้วยกฎหมายอย่างทั่วด้านในยุคใหม่ และจีนจะดำเนินการปกครองประเทศด้วยกฎหมายอย่างทั่วด้านอย่างไร ตลอดจนประเด็นสำคัญอื่น ๆ  

นับตั้งแต่การประชุมสมัชชาผู้แทนพรรคคอมมิวนิสต์จีนทั่วประเทศครั้งที่ 18 เป็นต้นมา คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนที่มีนายสี จิ้นผิงเป็นศูนย์กลางขับเคลื่อนการปกครองประเทศด้วยกฎหมายรอบด้านอย่างแข็งขัน และได้รับผลสำเร็จมากมาย

เปิดหน้าใหม่แห่งการสร้างสรรค์การปกครองประเทศด้วยกฎหมายของจีน

นายหลิว เจิ้งตง หัวหน้าทนายความร่วมของสำนักงานทนายความจุนเยี่ย ยังจำภาพน่าประทับที่เกิดขึ้นในวันหนึ่งเมื่อ 1 ปีที่แล้วได้อย่างชัดเจน

เมื่อเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 2019 นายสี จิ้นผิงซึ่งขณะนั้นกำลังอยู่ระหว่างการตรวจงานที่นครเซี่ยงไฮ้ ได้เดินทางไปยังศูนย์ชาวเมืองกู๋เป่ย ถนนหงเฉียว เขตฉางหนิง  นครเซี่ยงไฮ้

“เวลานั้นพวกเรากำลังเปิดการประชุมรับฟังความคิดเห็นและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับร่างกฎหมาย นาทีที่กำลังปรึกษาหารือกันอย่างคึกคัก ท่านเลขาธิการใหญ่ได้เดินเข้ามาถึงที่ประชุม ทำให้พวกเราได้กำลังใจเป็นอย่างมาก” นายหลิว เจิ้งตงกล่าว

ผู้บังคับใช้กฎหมายมีความเข้มแข็ง ประเทศชาติจึงจะแข็งแกร่ง การสร้างสรรค์การปกครองด้วยกฎหมายของจีนได้รับผลสำเร็จเชิงประวัติศาสตร์อย่างต่อเนื่องได้นั้น ย่อมแยกไม่ออกจากผู้นำแกนกลางที่มีความเข้มแข็ง

นายสี จิ้นผิงชี้นำทิศทาง จัดวางแผนงาน กำหนดมาตรการและขับเคลื่อนการปฏิบัติ ผลักดันการสร้างสรรค์การปกครองประเทศด้วยกฎหมายของจีนอย่างต่อเนื่อง เขาดำรงตำแหน่งประธานคณะกรรมการการปกครองประเทศตามกฎหมายอย่างทั่วด้านแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนด้วยตนเอง เคยเรียกประชุมคณะกรรมการฯ 3 ครั้ง และเคยเข้าร่วมการประชุมกิจการงานด้านการเมืองและกฎหมายแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีน 2 ครั้ง ……

การประชุมคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนชุดที่ 18 ครั้งที่ 4 ซึ่งจัดขึ้นเมื่อเดือนตุลาคม ค.ศ. 2014 กลายเป็นการประชุมคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนครั้งแรกในประวัติศาสตร์แห่งพรรคคอมมิวนิสต์จีน ที่ถือการผลักดันการปกครองด้วยกฎหมายอย่างทั่วด้านเป็นประเด็นหลักของการประชุม

บนหนทางชี้ชะตา ปักธงนำทิศทาง 

เมื่อเดือนมกราคม ค.ศ. 2016 ระบบปฏิญาณตนพิทักษ์รัฐธรรมนูญของจีนได้ประกาศใช้อย่างเป็นทางการ คณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างให้แก่เจ้าหน้าที่ระดับล่าง ขับเคลื่อนการปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญในทั่วประเทศ

เมื่อเดือนสิงหาคม ค.ศ. 2018 คณะกรรมการการปกครองประเทศตามกฎหมายอย่างทั่วด้านแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนเปิดการประชุมครั้งแรก องค์กรสำคัญนี้เริ่มแสดงบทบาทอย่างทรงพลัง ขยายบทบาทผู้นำแกนกลางของพรรคคอมมิวนิสต์จีนในการบูรณาการภาพรวมและการประสานฝ่ายต่าง ๆ ระหว่างกระบวนการสร้างสรรค์การปกครองด้วยกฎหมาย เมื่อเดือนมกราคม ค.ศ. 2019 “ระเบียบการปฏิบัติงานด้านการเมืองและกฎหมายแห่งพรรคคอมมิวนิสต์จีน” ได้ประกาศใช้บังคับ ซึ่งถือเป็นการแปรประสบการณ์ที่ประสบความสำเร็จของพรรคคอมมิวนิสต์จีนในการนำการปฏิบัติงานด้านการเมืองและกฎหมายมาเป็นเวลายาวนาน ให้เป็นผลงานระบบ ซึ่งถูกแวดวงต่าง ๆ  มองว่าเป็นสัญลักษณ์สำคัญแห่งการรวมการปกครองประเทศด้วยกฎหมายกับการบริหารพรรคคอมมิวนิสต์จีนตามกฎระเบียบเข้าเป็นเอกภาพอย่างลงตัว

“เสร็จสิ้นกระบวนการสร้างสรรค์จีนเป็นประเทศที่ปกครองด้วยกฎหมาย โดยมีรัฐบาลที่ยึดหลักกฎหมายและสังคมที่บริหารจัดการด้วยกฎหมายในขั้นพื้นฐาน” เมื่อเดือนตุลาคม ค.ศ. 2020 การประชุมเต็มคณะแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนชุดที่ 19 ครั้งที่ 5 ได้พิจารณาและอนุมัติผ่าน “ข้อเสนอแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนเกี่ยวกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติระยะ 5 ปีฉบับที่ 14 และเป้าหมายระยะไกลปี 2035” ซึ่งได้กำหนดเป้าหมายแห่งการสร้างสรรค์การปกครองด้วยกฎหมายในยุคใหม่ของจีนอีกครั้ง

ปูพื้นฐานการปกครองที่มั่นคงในระยะยาวของพรรคและประเทศชาติ

การเสริมสร้างการคุ้มครองรอบด้านในสิทธิความเป็นมนุษย์ การเสริมสร้างการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคลในยุคอินเตอร์เน็ต การหาทางแก้ปัญหายุ่งยากที่เกิดจากพฤติกรรมแอบโยนทิ้งสิ่งของจากที่สูง……

เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม ค.ศ. 2020 การสร้างสรรค์การปกครองด้วยกฎหมายของจีนได้ต้อนรับช่วงเวลาเชิงประวัติศาสตร์  ที่ประชุมสมัชชาสภาผู้แทนประชาชนแห่งชาติจีนชุดที่ 13 ครั้งที่ 3 ได้ลงมติผ่าน “ประมวลกฎหมายแพ่งแห่งสาธารณรัฐประชาชาจีน” ซึ่งถือเป็นการแจ้งเกิดอย่างเป็นทางการของ“ยุคแห่งประมวลกฎหมายแพ่ง” ของจีน

ประมวลกฎหมายแพ่งที่สะท้อนเจตนารมณ์ประชาชน มีลักษณะพิเศษแห่งยุคสมัยและเอกลักษณ์ของจีนฉบับนี้ นับเป็นหมุดหมายสำคัญครั้งใหม่แห่งการปกครองด้วยกฎหมายบนหนทางการฟันฝ่าต่อสู้เพื่อภารกิจสังคมนิยมที่มีเอกลักษณ์ของจีนในยุคใหม่ เป็นผลสำเร็จสำคัญอีกครั้งในการปรับปรุงระบบกฎหมายแห่งสังคมนิยมที่มีเอกลักษณ์จีนให้สมบูรณ์แบบยิ่งขึ้น

นับตั้งแต่การประชุมสมัชชาผู้แทนพรรคคอมมิวนิสต์จีนทั่วประเทศครั้งที่ 18 เป็นต้นมา ระบบกฎหมายแห่งสังคมนิยมที่มีเอกลักษณ์จีนได้รับการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง การเชื่อมโยงกันระหว่างกระบวนการนิติบัญญัติกับการบังคับใช้กฎหมาย ระบบยุติธรรมและการเคารพกฎหมาย ได้รับการเสริมสร้างอย่างเห็นได้ชัด ขับเคลื่อนระบบและขีดความสามารถด้านการปกครองประเทศของจีนให้ได้รับการยกระดับสูงขึ้นอย่างมาก

รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันของจีนได้ดำเนินการปรับปรุงแก้ไขเพิ่มเติมล่าสุดเป็นครั้งที่ 5 ได้กำหนดอย่างชัดเจนถึงฐานะชี้นำทางความคิดแห่งสี จิ้นผิงว่าด้วยสังคมนิยมที่มีเอกลักษณ์จีนยุคใหม่ทางการเมืองและสังคมของประเทศจีน สะท้อนให้เห็นอย่างเต็มที่ถึงผลสำเร็จสำคัญในการนวัตกรรมทางทฤษฎี ภาคปฏิบัติและระบบของพรรคคอมมิวนิสต์และประชาชนจีน ในภารกิจแห่งสังคมนิยมที่มีเอกลักษณ์จีนยุคใหม่

การร่างกฎหมายเพลงชาติ การปรับปรุงแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายธงชาติและกฎหมายตราแผ่นดิน การร่างกฎหมายความมั่นคงแห่งชาติ กฎหมายความมั่นคงเครือข่ายอินเตอร์เน็ต กฎหมายการกุศล กฎหมายการบริหารจัดการวัคซีน การปรับปรุงแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและกฎหมายการป้องกันบำบัดมลภาวะทางอากาศ การร่างกฎหมายหลักประกันทางการบริการด้านวัฒนธรรมสาธารณะ กฎหมายการส่งเสริมอุตสาหกรรมภาพยนตร์เป็นต้น ล้วนเป็นกฎหมายสำคัญที่เกี่ยวข้องกับความมั่นคงแห่งชาติ สังคมและชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน การอนุรักษ์ระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อม วัฒนธรรมและอื่น ๆ ได้ทยอยประกาศใช้บังคับหรือดำเนินการแก้ไขปรับปรุงเพิ่มเติม

การสร้างสรรค์รัฐบาลที่ยึดหลักนิติธรรมก็ได้เร่งฝีก้าวเร็วขึ้น เวลาที่ต้องใช้ในการเปิดวิสาหกิจ การลงทะเบียนอสังหาริมทรัพย์และธุรกรรมอื่น ๆ ได้ลดน้อยลงกว่า 50% รวมถึงได้ยกเลิก ลดหรือยกเว้นการเก็บค่าธรรมเนียมด้านการบริหารของหน่วยงานรัฐบาลทั้งระดับมณฑลและระดับส่วนกลางรวมกว่า 1,000 รายการ 

การปฏิรูประบบยุติธรรมเป็นไปอย่างเอาจริงเอาจังด้วยมาตรการเฉียบขาด ศาลประชาชนใช้ความพยายามผลักดันการปฏิรูประบบรับแจ้งดำเนินคดี อัตราการรับดำเนินคดีทันทีภายหลังได้รับคำฟ้องร้องเกินกว่า 95%  เจ้าหน้าที่ทนายความและอัยการดำเนินการ “ล้างไพ่ใหม่” มีทนายความกว่า 120,000 คนและอัยการกว่า 90,000 คนได้รับคัดเลือกให้เข้าดำรงตำแหน่งอย่างเหมาะสม การปฏิรูประบบยื่นฟ้องร้องคดีอาญาที่ถือการพิพากษาตัดสินเป็นศูนย์กลางก็ได้รับการขับเคลื่อนอย่างต่อเนื่อง หลักประกันด้านสิทธิส่วนบุคคลและความยุติธรรมได้รับการเสริมสร้างมากยิ่งขึ้น

ก้าวสู่สถานการณ์ใหม่แห่งธรรมาภิบาลด้วยระบบกฎหมายที่สมบูรณ์แบบ

การปกครองด้วยกฎหมายอย่างเคร่งครัดนั้น สำคัญอยู่ที่การบังคับใช้กฎหมายอย่างเด็ดขาด

บ่ายวันจันทร์ “คลินิกกฎหมาย” ในหมู่บ้านเจินจูเฉวียน ตำบลเจิงจูเฉวียน เขตเหยียนชิ่ง กรุงปักกิ่ง ได้เปิดให้บริการตรงเวลา บรรดาชาวบ้านที่ไปขอคำแนะนำได้นั่งล้อมทนายความ พากันสอบถามปัญหาด้านกฎหมายที่ตัวเองประสบ

อี๋ว์ ฝูฉิน เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์จีนประจำหมู่บ้านเจินจูเฉวียนกล่าวว่า หลังจากเปิดบริการ “คลินิกกฎหมาย” ในหมู่บ้านแล้ว ความขัดแย้งระหว่างชาวบ้านได้ลดน้อยลงอย่างเห็นได้ชัด เมื่อก่อนชาวบ้านเวลาประสบปัญหามักจะ“เข้าหาผู้นำ” เวลานี้นิยม “เข้าหากฎหมาย” กันแล้ว

นี่คือภาพเล็ก ๆ ที่สะท้อนข้อเท็จจริงที่น่าประทับใจในกระบวนการสร้างสรรค์การปกครองชนบทด้วยกฎหมายของจีน ตาม “ความเห็นเกี่ยวกับการเสริมสร้างการปกครองชนบทด้วยกฎหมาย” ที่คณะกรรมการการปกครองประเทศตามกฎหมายอย่างทั่วด้านแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนได้ประกาศใช้ในปีนี้ ถึง ค.ศ. 2022 จีนจะใช้ความพยายามในการบรรลุการปรับปรุงระบบบริการสาธารณะทางกฎหมายในชนบทให้มีความสมบูรณ์แบบยิ่งขึ้น ความสำนึกของเจ้าหน้าที่และประชาชนในการเคารพ เรียนรู้ ปฏิบัติตามและใช้ประโยชน์กฎหมายจะต้องได้รับการยกระดับสูงเป็นที่ประจักษ์

ผู้สื่อข่าวได้รับทราบจากสำนักงานคณะกรรมการการปกครองประเทศตามกฎหมายอย่างทั่วด้านแห่งคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์จีนว่า ปัจจุบันได้กำหนดเมือง(อำเภอและเขต)ต้นแบบการสร้างสรรค์รัฐบาลที่ดำเนินการปกครองด้วยกฎหมายในทั่วประเทศรวม 40 แห่ง  ได้มอบประกาศเกียรติคุณหมู่บ้านต้นแบบประชาธิปไตยและยึดหลักนิติธรรม 7 ครั้ง รวมประมาณ 3,000 หมู่บ้าน บรรยากาศทางสังคมที่ต่างปฏิบัติงานตามกฎหมายและแก้ไขปัญหาหรือความขัดแย้งต่าง ๆ ด้วยกฎหมายนั้นกำลังค่อย ๆ เกิดขึ้นในจีน

-ความเลื่อมใสศรัทธาต่อการปกครองด้วยกฎหมายของประชาชน มาจากความเป็นธรรมและความเที่ยงตรงที่รู้สึกได้จากกระบวนการคลี่คลายทุก ๆ คดีความ

ตามตัวเลขสถิติ นับตั้งแต่การประชุมสมัชชาผู้แทนพรรคคอมมิวนิสต์จีนทั่วประเทศครั้งที่ 18 เป็นต้นมา ศาลยุติธรรมทั่วประเทศจีนได้สะสางและตรวจตราคดีความประเภทต่าง ๆ ตามกฎหมายรวม 1.78 ล้านคดี ดำเนินการสืบสวนสอบสวนใหม่และเปลี่ยนแปลงคำพิพากษาตัดสินในคดีอาญารวม 11,000 คดี  คดีความที่เคยตัดสินผิดพลาดได้รับการแก้ไขให้ถูกต้องตามกฎหมาย โดยยึดหลักกฎหมายอาญาเช่น “กรณีไร้หลักฐานแน่ชัดต้องยกฟ้อง” เป็นต้น

-ความเลื่อมใสศัทธาต่อการปกครองด้วยกฎหมายของประชาชน มาจากความรู้สึกที่ได้ประโยชน์ด้านการปกครองด้วยกฎหมายผ่าน “เรื่องเล็ก ๆ” ในชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน

การเปลี่ยนบัตรประจำตัวประชาชนไม่จำเป็นต้องกลับไปยังที่ขึ้นทะเบียนสำมะโนครัว รถยนต์ส่วนบุคคลสามารถยกเว้นการตรวจสภาพรถเป็นเวลา 6 ปี หนังสือเดินทางหรือหนังสือรับรองการเข้าออกเมืองต่างๆ สามารถยื่นขอได้ในทั่วประเทศแล้ว……มาตรการอำนวยประโยชน์แก่ประชาชนที่นับวันเพิ่มมากขึ้นนี้ ช่วยให้ประชาชนได้ร่วมแบ่งปันผลสำเร็จแห่งการปฏิรูปด้านการปกครองด้วยกฎหมาย ตามตัวเลขสถิติ ถึงปลาย ค.ศ. 2019 จีนได้ก่อตั้งสถานบริการสาธารณะทางกฎหมาย 4 ระดับ ซึ่งประกอบด้วยระดับตำบล อำเภอ เมืองและมณฑล รวม 41,080 แห่ง ได้ก่อตั้งองค์กรให้ความช่วยเหลือทางกฎหมายรวม 2,828 แห่ง สิ่งเหล่านี้ถือเป็นการส่งบริการด้านกฎหมายไปถึงหน้าบ้านประชาชนอย่างแท้จริง

ท่ามกลางกระบวนการขับเคลื่อนการสร้างสรรค์การปกครองด้วยกฎหมายอย่างทั่วด้านนั้น ประชาชนจีนทุกคนต่างก็เป็นผู้ผลักดัน ผู้มีส่วนร่วมและผู้ได้ประโยชน์ พลังแห่งการปกครองด้วยกฎหมายได้ปลูกฝังความเลื่อมใสศรัทธาต่อการเคารพและปฏิบัติตามกฎหมายในจิตวิญญาณของผู้คนทั้งหลาย

แปลเรียบเรียงโดยภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุโทรทัศน์กลางจีน-CMG